Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin ardından Brüksel’de gerçekleştirilen zirvede, AB’nin önümüzdeki 5 yıl boyunca liderliğini üstlenecek isimler belirlendi.
AB liderleri, zirvede Antonio Costa’yı AB Konseyi Başkanı, Ursula von der Leyen’i AB Komisyonu Başkanı ve Estonya Başbakanı Kaja Kallas’ı AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi olarak seçti.
AA muhabirleri, söz konusu liderlerin profillerine ilişkin bilgileri derledi.
3 liderin de bu zaman kadar Türkiye’ye yönelik herhangi bir olumlu söylemi yok.
Antonio Costa
AB Konseyi Başkanı olarak gelecek 5 yıl görev yapacak 1961 doğumlu Portekizli siyasetçi Costa, kariyerine avukat olarak başladı.
Costa, siyaset sahnesinde 1991’de Sosyalist Parti’den milletvekili olarak seçilerek yer edinmesinin ardından 1997’de Parlamento İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı olarak atandı.
Ülkesinde 1999’dan 2002’ye kadar Adalet Bakanı görevini üstlenen Costa, 2002- 2004 döneminde Sosyalist Parti Meclis Grubu’na başkanlık etti.
Costa’nın AB kariyeri, 2004’te başladı.
2004-2005 döneminde Sosyalist Parti’den AP milletvekili oldu ve AP Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.
Brüksel’deki kısa görev süresinin ardından 2014’te yolsuzluk şüphesiyle tutuklanan ve halen yargılanan eski Başbakan Jose Socrates’in hükümetinde içişleri bakanı olarak Portekiz’e döndü. Costa, bu görevi 2007’ye kadar sürdürdü daha sonra yerel siyasete geçti.
2007’den 2015’e kadar Lizbon Belediye Başkanlığı yapan Costa, 2015 seçimlerinde Sosyalist Parti’nin lideri olarak yarıştı ancak seçimi kaybetti. Buna rağmen Costa, muhalefetteki sol partilerle ittifak kurdu ve koalisyon hükümetinin başına geçerek ilk kez Başbakan oldu.
Costa, Kasım 2015’ten istifa ettiği Temmuz 2023’e kadar Portekiz Başbakanı olarak görev yaptı. Ancak 30 Ocak 2022’de yapılan son genel seçimlerde meclis çoğunluğunu elde ederek tek başına iktidara gelerek üstlendiği bu görevden, lityum ve yeşil hidrojenle ilgili kamu ihalelerinde yolsuzluk yapıldığına ilişkin iddialarla bağlantılı hakkında açılan soruşturma nedeniyle 7 Temmuz 2023’te istifa etti.
Costa’nın AB Konseyi Başkanı seçilmesi, kendisine yönelik soruşturmalar devam ettiği için bazı kesimlerde şaşkınlık uyandırdı.
AB’ye üye ülkelerin liderlerinden oluşan, karar alma organı Konsey’e başkanlık edecek Costa, AB’nin genel siyasi yönünün ve önceliklerinin belirleneceği zirvelere ev sahipliği yapacak.
Ursula von der Leyen
İkinci kez AB Komisyonu Başkanlığı görevine getirilen von der Leyen, 8 Ekim 1958’de Belçika’da doğdu.
Alman bir ailede dünyaya gelen von der Leyen’in babası Ernst Albrecht, AB’nin atanan ilk yetkililerinden biri ve Aşağı Saksonya Eyalet Başkanı’ydı.
Von der Leyen’in siyasetle iç içe geçen çocukluk ve gençlik yılları, onun gelecekteki kariyerinin temelini oluşturdu.
Alman siyasetçi, üniversite hayatına ekonomi alanında başlasa da Hannover Tıp Fakültesinde 1987’de tıp diplomasını aldı.
Siyasi kariyeri 1990’da Almanya Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) partisine katılmasıyla başlayan von der Leyen, Aşağı Saksonya Parlamentosu üyeliği ve eyalet hükümetinde çeşitli bakanlık pozisyonlarında görev aldı.
Von der Leyen, 2005’te, Dönemin Başbakanı Angela Merkel’in kabinesinde Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Bakanı olarak atanmasıyla federal hükümette yer almaya başladı.
2009-2013 döneminde Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı olarak görev yapan Von der Leyen, 2013’te Almanya’nın ilk kadın Savunma Bakanı olarak bir ilke imza attı ve bu görevi, 2019’a kadar sürdürdü.
Von der Leyen’in, AB Komisyonu Başkanı olma yolculuğu Temmuz 2019’da aday gösterilmesiyle başladı. Tecrübeli siyasetçi, AP’nin ve AB liderlerinin çoğunluğunun desteğini arkasına olarak Komisyon’a Başkan olarak seçilen ilk kadın olarak 1 Aralık 2019’da görevi devraldı.
Von der Leyen’in görev süresi boyunca karşılaştığı krizler ve sıcak çatışmalar karşısında takındığı tutum, sıklıkla eleştirildi.
Kovid-19 salgını sırasında AB’nin ilk aşı tedarik süreci ve dağıtım gecikmeleri nedeniyle eleştirilere maruz kalan von der Leyen’ın iddialı iklim politikaları için yaptığı baskı da bunların ekonomik etkilerinden endişe duyan bazı üye ülkelerin ve aşırı sağ partilerin muhalefetiyle karşılaştı.
Von der Leyen’in, İsrail’in 7 Ekim 2023’te Gazze’ye başlattığı saldırıların ardından takındığı tavır ve İsrail’e sunduğu “koşulsuz destek”, Avrupa’da yaşayanların yanı sıra AB yönetimi ve AP içinde tepkilere yol açtı.
Saldırıların başladığı günlerde İsrail’e “destek” ziyaretinde bulunan ilk liderlerden biri olan von der Leyen’in sivil kayıplara rağmen “İsrail’in kendini savunma hakkına” vurgu yapan söylemleri, AB’nin İsrail-Filistin politikasına yönelik geleneksel dengeli yaklaşımından sapma olarak görüldü.
Von der Leyen’in bu tutumu, Filistinli sivillerin karşı karşıya kaldığı insani krize karşı önyargı ve duyarsızlık suçlamalarına yol açtı.
AB’nin yürütme organı Komisyon’a başkanlık edecek von der Leyen, kanun teklifleri sunarak yasama sürecini başlatacak, AB müktesabatını ve bütçeyi uygulayacak, idari denetim yapacak ekibin başında olacak.
Kaja Kallas
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi olarak 5 yıl görev yapacak olan Kallas, Estonya’nın ilk kadın Başbakanı ünvanını da taşıyor.
Kallas, 1977 doğumlu ve 3 çocuk annesi. Eski Estonya Başbakanı ve AB Komisyonu üyesi Siim Kallas’ın kızı olan Kallas, avukatlığı bırakarak babasının izinden gitmeye karar verdi ve 2011’de liberal Reform Partisi vekili olarak meclise girdi. Kallas, bu görevi 2014-2018’de AP’de sürdürdü.
Kallas, 2019’da ülkesine dönerek yeniden milletvekili oldu, 2021 seçimlerinde de Başbakan seçildi.
Henüz bir yıllık Başbakanken patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı, Kallas’ın kariyerindeki dönüm noktası oldu.
Savaştan önce de göreve gelmesinden itibaren Rusya karşıtı söylemleriyle öne çıkan Kallas, Avrupa’nın yeni “demir leydi”si olarak anılmaya başladı.
Kallas, 9 Mart 2022’de, Ukrayna’daki savaşın başlamasından günler sonra AP Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, 1949’da annesi henüz bebekken, anneannesiyle dönemin Sovyet lideri Stalin tarafından Sibirya’ya sürüldüklerini anlattığı duygusal bir konuşma yapmıştı.
Ukrayna savaşıyla Batı’nın Rusya’nın tuzağına düşmemesi ve Ukrayna’ya koşulsuz destek vermesi uyarısında bulunan Kallas, Kremlin’in hedefine yerleşti.Rusya, Kallas’ı Şubat 2024’te arananlar listesine aldı.
İlerleyen aylarda NATO’nun yeni Genel Sekreteri olarak geçmeye başlayan Kallas, bu pozisyonla ilgilendiğini açıklamalarında ifade etse de Rusya’nın arananlar listesinde olan bir liderin, ilişkileri daha da zora sokacağı düşüncesi ağır bastı.
AB’nin yeni Yüksek Temsilcisi Kallas, “bu görevi üstlenen ilk Doğu Avrupalı siyasetçi” konumunda. AB yönetiminde üst pozisyonda yer alacak “ilk Estonyalı siyasetçi de” olacak.
Kallas, Birliğin dış ve güvenlik politikasından sorumlu olacak, AB Komisyonu Başkan yardımcılığı görevini de üstlenecek.
